Algemene informatie

De familie van de steekmuggen (Culicidae) behoort, wat betreft de classificatie, tot de klasse van de insecten (Insecta), de orde van de tweevleugeligen (Diptera) en de onderorde van de muggen (Nematocera). Momenteel zijn er meer dan 3.500 steekmuggensoorten beschreven in de literatuur, waarvan 33 soorten zijn gerapporteerd in België. 

De levensduur van een steekmug hangt af van verschillende omgevingsfactoren. Het zijn koudbloedige dieren, wat betekent dat de temperatuur een grote invloed heeft op hun ontwikkeling. Bij koude temperaturen doen de larven er langer over om zich te ontwikkelen dan bij warme temperaturen.
Zowel mannelijke als vrouwelijke steekmuggen voeden zich met nectar en andere bronnen van suikers. Vrouwtjes voeden zich bovendien ook met bloed voor de ontwikkeling van de eitjes. Over het algemeen leven vrouwtjes langer dan mannetjes. Terwijl mannetjes alleen leven om één of meerdere partners te vinden en zich voort te planten, volgen vrouwtjes een complexere levenscyclus. Ze moeten niet alleen paren, maar ook een gastheer vinden voor hun bloedmaal en een geschikte plaats om hun eitjes af te leggen. 
Verschillende soorten steekmuggen kiezen verschillende gastheren om zich te voeden: sommige soorten geven de voorkeur aan vogels, andere aan amfibieën of zoogdieren (dieren en/of mensen). 

Waarom kunnen steekmuggen een probleem zijn? 

Sommige soorten vertonen agressief bijtgedrag, wat voor veel overlast kan zorgen. Voorbeelden hiervan zijn de in België voorkomende soorten Aedes vexans, Aedes sticticus en Anopheles plumbeus net als de exotische soort Aedes albopictus (de tijgermug).
Van de gekende steekmugsoorten kunnen er een honderdtal ziekteverwekkers op de mens overbrengen. In verschillende delen van de wereld eisen ziekten die door steekmuggen worden overgebracht veel slachtoffers. Voorbeelden zijn onder andere malaria, knokkelkoorts (dengue), zikakoorts en chikungunya. Wegens haar rol bij de overdracht van deze ziektes wordt de steekmug vaak "het dodelijkste dier op aarde" genoemd.

Vormen exotische steekmuggen een gevaar in België? 

Sommige steekmuggen die niet voorkomen in België, beter bekend als exotische steekmuggen (terwijl de steekmuggen die in België voorkomen inheems worden genoemd), kunnen fungeren als vectoren van ziekteverwekkers die op heden niet voorkomen op het continent. 
Twee soorten exotische steekmuggen hebben zich de voorbije decennia in België gevestigd: de Aziatische bosmug (Aedes japonicus) en Aedes koreicus. De laatste jaren is ook de tijgermug (Aedes albopictus) ons land binnengekomen. Dat gebeurde eerst via de handel in gebruikte banden of geluksbamboe (lucky bamboo) en nu ook via auto- of vrachtverkeer uit buurlanden waar ze al gevestigd is. In België heeft de tijgermug zich nog niet gevestigd. Omwille van de verschillende ziekteverwekkers die ze op de mens kan overbrengen zoals het dengue-, chikungunya- en zikavirus, is het echter belangrijk dit goed op te volgen.